Aleka, edo nola berreskuratu bertako hazi ekologikoak

Gaur egun, hamarretik gora artisau ekoizlek osatzen dute Aleka, 100 hazi mota baino gehiago landatzen dituena. Horietako asko iraileko EKOmerkatuan ikusi eta erosi ahal izan ziren, Aleka elkartea izan baitzen Iruñeko elikagai ekologikoen hileko merkatuko postu gonbidatua. Saltzeko eraman zituzten tomate, kalabazin, babarrun, zerba eta brokoli hazien barietate guztiaz gain, hitz egin eta esperientziak partekatu ahal izan ziren; izan ere, Miguel Arribas 'Kelo' Alekako ekoizleak haziak kontserbatu eta erauzteko tailer oso interesgarria eman zuen.

Alekaren helburuetako bat elikagaien subiranotasuna bultzatzea da, sektorea kalitatezko haziz eta gure ingurunearen ezaugarrietara egokituz. Sarean diharduten baseritarren erakunde baten bidez, Euskal Herriko nekazaritza-ustiapen ekologiko txikietan ekoizten diren haziak eskaintzen dizkiete amateurrei eta profesionalei.

Horregatik da hain garrantzitsua Alekaren lana. Bere lurraldeko haziak berreskuratu, kontserbatu eta merkaturatzen ditu, mendeetan zehar nekazaritza eta kultura-baldintzetara berariaz egokituak, eta baserritarrak antolatzen ditu espezie horiek landatu eta gorde ditzaten, merkataritza-balioa emanez eta nekazarien esku jarriz.

Bere webgunean hazien katalogo oso bat dago, hainbat kategoriatan banatuta: hosto-landareak, fruituak, sustraiak eta erraboilak, lekadunak, loreak eta landare aromatikoak. Horiekin batera ongarri berdeak aurki ditzakegu ere, lurrari emankortasuna itzultzeko landatzen diren landareak.

Urte hauetan egindako lanari esker, hazi-ekoizleak, biodibertsitatearekin eta elikadura-burujabetzarekin konprometitutako pertsonak batu zaizkie. Diotenez, "haziek gure memoria biokulturalaren kontakizuna dute barruan, eta, haiekin lan eginez, ahaztutako historiaren zati bat berreskura dezakegu".