"Elikadura da medikuntza prebentiborik onena"

Tina Asensio sukaldaritza bio-energetikoko irakaslea, Baratza Kafea jatetxeko sukaldaria eta kudeatzailea eta Euskal Eskola Makrobiotikoko zuzendaria eta irakaslea da. Joan den urrian jaso zuen Nafarroako Gobernuak "Osasunaren eta Elikaduraren arloko Profesional Onenaren" saria, 25 urte baino gehiagoko ibilbideari merezitako aitortza. Horrez gain, NNPEKk  antolatutako Nafarroako Azoka Ekologikoan parte hartu du, elikadura osasungarriari buruzko tailerrak eta hitzaldiak emanez.

Nola hasi zinen makrobiotikarekin?

Nire hastapenak sukalde begetarianoan izan ziren. Behin makrobiotika ezagutu nuen, eta haren botere handia nire bidea zela jakin nuen. Liluragarria iruditu zitzaidan jabetzea, elikadura aldatuta, besteak beste, loa eta umorea hobetu zitezkeela. Hasieratik lotu ninduen, baina aldaketa gutxi egin nituen, ohiturak aldatzea ez baita erraza. Patatak murrizten hasi nintzen, zereal integralak gehitzen, produktu ekologikoak erabiltzen, etab.

Geroago, osasun arazo baten ondorioz, jauzia eman eta elikadura makrobiotikoa jarraitzea erabaki nuen. Nire osasun-arazoa konpontzeaz gain, nire bizitza erabat aldatu zen. Makrobiotikarekin hasi aurretik behar nuen nire bizitzan aldaketa bat egin, nire bidea aurkitu eta ohitura txar askorekin hautsi. Makrobiotika izan zen aldaketa horiek guztiak egiteko atea. Oso denbora gutxian nire osasuna, bizitasuna eta benetan nor nintzen deskubritzeko zorion bizia berreskuratzen ditut. Orduan jakin nuen zein zen nire misioa bizitzan, makrobiotika ikasi eta transmititu.

Nola azaldu zure ikastaroetara joaten diren pertsonei makrobiotika zer den?

Tailerrak ematen hasi nintzenean kosta egiten zitzaidan denbora tarte txiki batean azaltzea. Jakina, makrobiotika ez da jateko modu bat edo dieta bat, bizitza-filosofia bat baizik. Bizitza natural batera itzultzea da, zure bizitza naturaren erritmoekin berrantolatzea, energiaren azterketa eta aplikazioa da, une bakoitzean zer behar duzun eta oso garrantzitsua da energia nola behar duzun zehaztu ahal izateko. Erantzukizuna da, gure pentsamenduek edo gure ahoan edo azalean jartzen dugunak eragina dutelako. Elikadurari dagokionez, nagusiki elikagai biziak eta integralak hartzean oinarritzen da, prozesaturik gabe, denboraz energia moderatua eta une bakoitzerako egokiak diren egosteko estiloekin.

 Kosta egiten al da elikadura aldaketa hau egitea?

Behin elkarrizketa batean esan nuen gaixotasunaren, minaren edo sufrimenduaren aurrean bakarrik garela aldatzeko gai. Ez da egia %100ean; batzuek aldaketa handiak egin ditzakete mutur horietara iritsi gabe, baina, normalean, aldaketa drastiko bat egitea larrialdi-egoera batek eragiten du. Oro har, aldaketak pixkanaka egiten dira, eta bizitzako lana da.

Batzuek pentsa dezakete, elikadura mota hori aukeratzen baduzu, uko egin beharko diozula zenbait elikagai jateari. Makrobiotikak ez du ezer debekatzen; aitzitik, elikagaiak modu logikoago eta kontsekuenteagoan aukeratzeko askatasuna izateko datu-base bat eskaintzen du, energia ematen diguten elikagaietan arreta jarriz. Behin makrobiotika praktikatzen denean, muturreko energia duten elikagaiak edo edariak noizbehinka hartzeak agerian uzten du zein gaizki sentitzen gaituzten eta zein ondo sentitzen garen horiek saihesten ditugunean. Hau aurrerapauso handia da.

Pertsona bakoitzak deskubritu behar duen bide bat da...

Jende askok oraindik ez daki zein aberatsa den janari naturala. Ohitu gara gehigarri, gatz, olio, saltsa eta azukre askorekin jatea eta gure dastamen-papilek jada ez dute sinple-dena dastatzeko gaitasunik. Itzuli behar dugu aurrekora eta lortzen denean, zapore naturalekiko asetze ikaragarria dago, sinpletasuna baloratzen ikasten duzu, benetako gosea izaten. Gainera, bizitasuna ematen dizunean, ondo sentiarazten zaitu, eta zure helburuak lortzen laguntzen dizunean, argi dago zein den nire aukera.

Bide horretan Euskal Eskola Makrobiotikoarekin hasi zinen, eta, pixka bat geroago, Baratza Kafearekin. Elikadura naturalaren eta ekologikoaren erreferente bihurtu dira Iruñean.

Nire buruan, etorkizunean jatetxe txiki batekin eskola txiki bat egiteko ideia zegoen, ez nuen inoiz pentsatu 340m2-ko tamaina honetako espazio bat izan zitekeenik. Askoz haratago joan da, eta egia da makrobiotikak hori guztia erraztu didala.

Gune hori bakarra da Euskal Herrian, eta esango nizuke Espainiako estatu osoan ez dagoela horrelako zentrorik. Osasun eskola gara, makrobiotikakoa, sukaldaritza osasungarrikoa eta sukaldaritza ekologiko eta beganoko jatetxea. Ireki zenetik daramatzagun ia 7 urteak eta aurreko beste hainbeste oso biziak eta dedikazio handikoak izan dira, eta asko eta asko dira hemendik pasatu diren eta pasatzen ari diren pertsonak. Gure helburua pertsonei osasuntsuagoak eta zoriontsuagoak izaten laguntzea izan da. Eta horrekin, zalantzarik gabe, mundu hobea sortzea.

Makrobiotikako prestakuntzaz gain, sukaldaritza osasungarriko eskolen programa bat dugu asteartero, urte osoan zehar sukaldaritza energetikoari buruzko hainbat tailer, yoga eta tango ikastaroak, txikientzako musika familian, doako hitzaldiak eta jarduera ugari.

Jatetxean eguneko menua eskaintzen dugu, eta larunbatetan karta eta asteburuko menua. Gure plater guztiak osagai ekologikoekin, naturalekin, sasoikoekin eta mimo eta konortearekin prestatuak daude. Bazkari erakargarria egiten dugu, bai eta mota guztietako publikoarentzat. Sukaldaritza osasungarriaren zale amorratuak gara, eta sukaldaritza mota hori oso sortzailea dela esan diezazuket. Baratza Kafean bidaia gastronomiko bat proposatzen dizugu bakoitzean, kolorearen, zaporearen, testuren eta naturaltasunaren magiaren bidez. Hilean behin afari tematiko berezia eskaintzen dugu. Hurrengoa, Neguko Solstizioko Gau-Afari bat da, abenduaren 21ean, larunbata, Gongseko Puja batekin. Jaietan Gabonetako menu berezia ere eskaintzen dugu, dena gure zigiluarekin eramateko.

Azukrerik gabeko gozogintza, pintxoak, kafea, infusioak eta edari naturalak eskaintzen ditu gure kafetegiak.

Nafarroako Gobernuak zure ibilbidea saritu berri du. Zer suposatu du zuretzat?

Beti eskertzen da egindako lana aitortzea, eta niretzat zoragarria da Nafarroako Gobernuaren aldetik sari hau jasotzea. Asko suposatzen du proiektu honentzat. Gaur egun terapia eta proiektu alternatiboak hain daude kriminalizatuta, oso garrantzitsua iruditzen zait gobernuetatik apustu hori aitortzea eta elikadura makrobiotikoak dagokion tokia izatea. Zentzu horretan aurrekaria da.

Espero dut aitortza horrek balio izatea esparru gehiagotatik lan egin ahal izateko. Hainbeste dago egiteko pertsonen elikadura hobetzeko! Bereziki geriatrikoetan, eskoletan, ospitaleetan eta abarretan. Ildo horretatik, Portugalen aurrea hartzen digute, eta gure lana ondo egiten jarraitzeko eredu da.

Gero eta kontzientzia ekologiko handiagoa dago?

Pentsamoldea aldatzen ari da, gero eta osasun arazo gehiago ere badirelako, eta jakina da horren zati handi batek elikadurarekin zerikusia duela. Zein familiari ez dio eragiten minbiziak, diabetesak, iktusak eta abarrek?

Elikadura da, zalantzarik gabe, medikuntza prebentiborik onena. Ez dut esan nahi mundu guztia sendatuko denik elikadura-aldaketa bat egiteagatik, baina, zalantzarik gabe, zure osasuna hobetzen eta energia berritzen lagunduko dizu. Osasuna horretan arreta jarriz iristen da, eta hori lortzen da gure elikaduran lehendabizi arreta jarriz. Hori da bidea.

Zer garrantzi dute zuretzat elikagai ekologikoek?

Ekologikoa jateak sasoiko elikagai batera hurbiltzen zaitu, kalitate handikoa, toxiko eta transgenikorik gabekoa, eta bizimodu jasangarriak laguntzera. Gainera, elikagai ekologikoek askoz ere zapore eta nutriente eduki handiagoa dute, ez du zerikusirik ekologikoa ez den azenario batek ekologikoarekin.

Mundua eraldatu nahi izatearen aldeko apustua da, eta hori produktu ekologikoen bidez ere egiten da, ingurunea eta beste nekazaritza mota bat errespetatzen dutelako. Egia da, alde horretatik, ekoizle txikiekiko eta produktu horien aldeko apustua egiten dugunekiko errekonozimendu bat falta dela. Denon esku dago ekologikoa dena sustatzea eta bultzatzea. Kostu ekonomikoa handiagoa da baina merezi duen inbertsio handia da.